Wydarzenia Obraz  newsa 15793 Dodano 10.02.2019

79 lat temu rozpoczęły się sowieckie wywózki Polaków na Sybir

10 lutego 1940 roku rozpoczęła się jedna z największych tragedii kresowian. Operacja dokonana przez NKWD bez wątpienia była osobistą zemstą Stalina, za upokorzenie doznane z rąk wojska polskiego w 1920 roku. Objęła ona ponad 200 tysięcy osób, w większości weteranów wojny polsko-bolszewickiej  i ich rodzin.  Docelowym miejscem katorgi była Syberia i Kazachstan, elitę wywieziono również do Starobielska.

Po podzieleniu Polski przez III Rzeszę a ZSRR w ramach paktu Ribbentrop-Mołotow, w zaborze sowieckim przystąpiono do realizacji planu unicestwienia elity II Rzeczypospolitej. Decyzję o deportacji Polaków na Sybir zatwierdzono na Kremlu  już 2 grudnia 1939 roku.

Oprócz osadników wojskowych (żołnierzy WP, którzy otrzymali ziemię na Kresach po zakończeniu wojny polsko-bolszewickiej), deportacją objęto uciekinierów z Rosji, którzy po wojnie domowej znaleźli schronienie w Polsce. Wysiedlano wszystkich, którzy mogli zaszkodzić władzy sowieckiej, w wyniku czego zsyłano również nauczycieli, czy bardziej zamożnych chłopów. Nikt nie mógł czuć się bezpiecznie. 10 lutego nastąpiła pierwsza główna fala wywózek, trwały one do napadu Niemiec na ZSRR w czerwcu 1941 roku.

Operacja NKWD jedynie w teorii została dobrze przygotowana. Ofiary kilkadziesiąt dni były zmuszone jechać ściśnięte w wagonach bydlęcych. W trakcie samego transportu odnotowywano wiele zgonów. Właśnie ten etap z zsyłki w wspomnieniach sybiraków stanowi największą traumę.

 

Zesłańcy po dotarciu na miejsce mieli na celu pracować na rzecz sowieckiej gospodarki jako tania siła robocza. Wiele ofiar, które nie zmarły w trakcie transportu, kończyły swój żywot podczas pracy w kopalniach czy wyrąbie lasów w nieludzkich warunkach. Część zesłańców zdołała się wydostać dzięki układowi Sikorski-Majski z 30 kwietnia 1941 roku, decydującym o utworzeniu Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR (II Korpus Polski). W lutym 1943 roku została utworzona z polecenia Stalina 1 Armia Wojska Polskiego, dzięki czemu kolejna część zesłańców wydostała się z miejsca katorgi.

Warto wspomnieć o paradoksie, jakim jest los zesłanych polskich Żydów na Syberię. Dzięki zsyłce wielu z nich uniknęło zagłady z rąk Niemców.

Kolejna część zesłańców powróciła do kraju po 1946 roku i po polskim październiku 1956 po uzgodnieniu repatriacji między Władysławem Gomułką a Nikitą Chruszczowem. Do dziś w Kazachstanie i na Syberii żyją polscy zesłańcy i ich potomkowie czekający na powrót do ojczyzny. Wedle  wyliczeń Związku Sybiraków  ofiarą zsyłek padło 1,3 miliona osób.

Polecamy obejrzeć wstrząsające relacje zesłańców.

 

Wspieraj Studio Wschód i zgarniaj gwarantowane nagrody!

 

Wsparcie standardowe:

Wpłaty można kierować na konto Fundacji Studio Wschód:

Nr konta: 40 1540 1030 2103 7457 2565 0001 (Bank Ochrony Środowiska)

W tytule prosimy wskazywać cel wpłaty, np. „na akcję Mogiłę pradziada”, „na transport darów”. Można wskazać też konkretną osobę, której zechcą Państwo pomóc. Wtedy nasze ekipa odwiedzi potrzebującego rodaka.

*Otrzymanie nagrody jest możliwe tylko poprzez wspieranie nas przez platformę patronite.pl

 

Galeria zdjęć

Newsletter

zapisując się do naszego newslettera na bieżąco będziemy informować Cię o nowych artykułach, aktualnościach oraz akcjach organizowanych przez Studio Wschód
[FM_form id="1"]


kod