28 grudnia 1863 roku, 159 lat temu, w Kownie powieszony został Antoni Mackiewicz – duchowny Kościoła katolickiego, jeden z inicjatorów powstania styczniowego na Litwie oraz organizator i dowódca własnego oddziału powstańczego.

Urodził się w 1828 roku w żmudzkich Cytowianach (ob. okręg szawelski Litwy) w rodzinie szlachty zaściankowej. Uczęszczał do gimnazjum w Wilnie, którego prawdopodobnie nie ukończył. Studiował parę lat na uniwersytecie w Kijowie, lecz w końcu wybrał powołanie kapłańskie i w 1850 roku wstąpił do seminarium.

Posługę duszpasterską pełnił w żmudzkich parafiach, w Wilnie znany był jako kaznodzieja. Na początku lat 60. związał się z ruchem patriotyczno-rewolucyjnym „czerwonych”, był bliskim znajomym Zygmunta Sierakowskiego. W marcu 1863 roku w kościele parafialnym w Podbrzeziu odczytał manifest Rządu Narodowego oraz ogłosił formowanie pierwszego na Litwie oddziału powstańczego.

Jednostka ta wkrótce dołączyła do Sierakowskiego, stając się batalionem jego oddziału. Po nieudanej wyprawie na Kurlandię ks. Mackiewicz dołączył do innego zgrupowania w lasach poniewieskich, a Konstanty Kalinowski mianował go komisarzem politycznym województwa kowieńskiego.

Oddział Mackiewicza został ostatecznie rozbity w listopadzie 1863 roku. Sam duchowny został aresztowany przez Rosjan podczas próby przekroczenia Niemna miesiąc później. Sąd polowy 24 grudnia skazał go na śmierć. W domu Mackiewicza w Podbrzeziu znajduje się obecnie Muzeum Powstania Styczniowego.

Zobacz również: