Aktualności Fundacji Studio Wschód Obraz  newsa 2816 Dodano 10.05.2016

Potomkowie laudańskiej szlachty [Studio Wschód 10.05.2016]

Do najbardziej wysuniętego na północ przyczółka polskości, położonej prawie 40 kilometrów od Kowna Wędziagoły, dotarła kamera kresowego programu w Studio Wschód. W reportażu zatytułowanym „Potomkowie laudańskiej szlachty” przedstawiamy historię historycznej Laudy, ziemi Czesława Miłosza, pełnej śladów sienkiewiczowskiej trylogii. Do dzisiaj, mimo prześladowań i długotrwałej lituanizacji, tutejsi Polacy zachowali ojczysty język, wiarę ojców i niezwykłe poczucie narodowej tożsamości.

Na niedzielne msze do historycznego kościoła w Wędziagole zjeżdżają potomkowie szlachty Laudańskiej ze wszystkich okolicznych zaścianków. Tutaj przed wiekami modlili się ich przodkowie. Świątynia powstała w połowie XVII stulecia, a w obecnym kształcie istnieje od 1829 roku. Wiernych przyciąga słynąca cudami figura Jezusa Ukrzyżowanego, do której pielgrzymował również Adam Mickiewicz. Jest to jedyne miejsce na Laudzie oprócz Kowna, gdzie do tej pory Rodacy mogą modlić się po polsku. Ponad 3 lata temu miejscowy ksiądz – Oskaras Wolskis – zorganizował protest przeciwko dyskryminowaniu w litewskich urzędach swoich parafian. Nowy proboszcz w Wędziagole o prawa Polaków już nie walczy.

Odcinek można obejrzeć w Internecie, pod tym adresem.

Obecni mieszkańcy Wędziagoły bardzo chętnie nawiązują do swoich korzeni i wspominają przodków, którzy zaszczepili u nich narodową tożsamość. I to mimo wielu trudnych lat, które nastąpiły w tych rejonach, po utracie ich przez Rzeczpospolitą.

– Nasi przodkowie byli Polakami, to jak my teraz możemy być Litwinami? – pyta retorycznie Leonia Piotrowska, która we własnym domu założyła bibliotekę polską. Tutejsi często spotykają się w tym miejscu. Gościła tutaj również kamera ekipy Studio Wschód.

Ryszard Jankowski, prezes Związku Polaków na Litwie Oddział w Wędziagole, podkreślał z kolei, że społeczności polskiej nie jest tutaj łatwo, bo ma ona problemy z miejscowymi władzami, które nie wpuszczają Polaków do domu kultury. „Nie ma was w naszych planach” – słyszą. Dlatego tak ważny okazał się gest Leonii Piotrowskiej.

O Laudzie opowiada również prof. Zdzisław Julian Winnicki, dyrektor Instytutu Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Wrocławskiego, który pochodzi z tych stron i poświęcił im wiele publikacji, popularyzując historię o żyjących tutaj Polakach.

To było zawsze serce polskie na Litwie kowieńskiej. To jest zupełnie inna Litwa, niż ta znana w Polsce, czyli Wileńszczyzna, gdzie pod dzień dzisiejszy żyją nasi rodacy, którzy byli obywatelami II Rzeczpospolitej. Natomiast mieszkańcy tutejszych stron, m. in. od Wędziagoły,  w Boptach, w Kiejdanach, w Datnowie, w Janowie, to są oryginalni następcy I Rzeczpospolitej, którzy po rozbiorach nigdy nie posiadali polskiego obywatelstwa. Ale bardzo wielu z nich służyło w Wojsku Polskim. Po I wojnie światowej, m. in była taka dywizja litewsko-białoruska gen. Żeligowskiego, która składała się z pułku piechoty kowieńskiego, grodzieńskiego i mińskiego nawet. I to jest taki ostatni występ polskości, który został. Jeszcze w latach przedwojennych,  czyli relatywnie niedawno, przed rokiem 45′, miejscowa ludność takie powiedzenie miała: Od Datnowa, do Janowa, wszędzie słychać polska mowa.

Najnowszy odcinek programu Studio Wschód, pt. „Potomkowie laudańskiej szlachty”, został wyemitowany 10 maja o godz. 18 na antenie TVP3 Wrocław. Powtórka już jutro (środa) na tym samym kanale o godz. 21.15. Odcinek jest dostępny również w Internecie, a można go obejrzeć tutaj. Przypominamy ponadto, że reportaże Studia Wschód, można oglądać także w środy o godz. 18.25 na TVP Polonia.

Lista pozostałych odcinków dostępna jest tutaj (wraz z opisami poszczególnych reportaży).

Zdjęcia pochodzą ze strony internetowej Polaków z Wędziagoły.

DSCF1768

DSCF1738

DSCF1705

DSCF1700

DSCF1679

DSCF1652

DSCF1644

1

Newsletter

zapisując się do naszego newslettera na bieżąco będziemy informować Cię o nowych artykułach, aktualnościach oraz akcjach organizowanych przez Studio Wschód
[FM_form id="1"]