„Gdy ludzie zamilkną kamienie wołać będą”. Na ten wyjazd czekaliśmy cały rok. Również cały rok trwały przygotowania. Zebraliśmy dary, które mogliśmy zabrać ze sobą na wschód.

Najpierw pakowanie – niestety, nie udało się zapakować wszystkich rzeczy – część zniczy musi poczekać…. W to miejsce woleliśmy zabrać żywność, zabawki, artykuły chemii gospodarczej i inne prezenty. A przecież jeszcze trzeba było wziąć grabie, sekatory, haczki, farby, piły motorowe i  odzież ochronną do pracy na cmentarzach. Ostatnie pożegnanie z najbliższymi i wyruszyliśmy do Wrocławia.

Uroczyste pożegnanie wolontariuszy przez organizatorkę oraz władze jeszcze bardziej utwierdziły nas w przekonaniu, że nasze działanie jest słuszne. Najgorsza część podróży to prawie pięciogodzinne oczekiwanie na granicy.

Busk

Potem już prosto do Buska. Tu oczekiwał na nas „nasz” ksiądz a także nowy wikary i brat zakonny – od niedawna mieszkający w buskiej parafii. Po szczerych i serdecznych powitaniach wręczyliśmy obraz, który dla parafii w Busku wykonała nasza lokalna artystka p. Sandra Fidurska.

Jeszcze tego samego dnia udaliśmy się na cmentarz w Busku.  Kwatera poległych, gdzie pracowaliśmy, położona jest na cmentarzu rzymsko-katolickim, w południowej części miasta, przy drodze do Krasnego. Corocznie odnawiamy groby w Kwaterze Poległych o Niepodległość Polski w latach 1918-1920. Uwagę przykuwa pamiątkowa tablica, gdzie umieszczony został napis „Wiernym synom Ojczyzny poległym w ostatnich walkach o Niepodległość w r. 1920”.

Z publikacji p. Tadeusza Cwena „Cmentarze w Busku” dowiedzieliśmy się, że ta część cmentarza powstała po I wojnie światowej. Ciała zostały ekshumowane z pobliskich miejscowości i złożone na cmentarzu w Busku. Znajdują się tu też zbiorowe mogiły poległych .

Na terenie cmentarza znajduje się wiele mogił z przełomu XIX i XX wieku. Ciekawe nagrobki to między innymi grób księdza prałata Kazimierza Aktyla- proboszcza parafii św. Stanisława w Busku w latach 1824-1924 czy też Franciszka Fedorskiego – burmistrza Buska.  Polskie mogiły oczyściliśmy, usunęliśmy rosnącą na nich trawę, odnowiliśmy napisy.  Po pracach porządkowych oznaczyliśmy polskie nagrobki biało- czerwoną wstęgą i zapaliliśmy przywiezione z Polski znicze.

Na cmentarzu w Busku odwiedziła nas delegacja z Urzędu Marszałkowskiego Województwa Dolnośląskiego z p. Tadeuszem Samborskim i p. Beatą Pawłowicz a także p. Grażyna Orłowska-Sondej wraz z ekipą telewizyjną. W czasie spotkania mogliśmy pokazać wykonaną przez nas pracę, podzielić się  refleksjami i podziękować wszystkim, którzy wspierają nas w tej corocznej misji.

Hodowica

Już czwarty rok z rzędu pracujemy też na cmentarzu w Hodowicy koło Lwowa.  Gdy podjeżdżamy do cmentarnej bramy zza ogrodzenia znowu wyłania się łąka i gdzieniegdzie „wołające” krzyże. Minął tylko rok a nagrobki zgubiły się w łanach traw. Mimo upału uruchamiamy kosy, do roboty ruszają grabie, widły, taczka i nieodzowny sierp. Smuci widok zaniedbanych mogił polskich, a i miejscowi mało dbają o własne mogiły.

I znowu cieszy moment, gdy biało-czerwona wstążka zaznaczy nasz kawałek ziemi a zapalone znicze przywrócą pamięć o zmarłych.

Biały Kamień

Największym jednak wyzwaniem jest cmentarz w Białym Kamieniu. Znaleźliśmy go dwa lata temu jadąc na wycieczkę do Złoczowa. Przejeżdżając przy lesie (jak nam się wtedy wydawało) wyłoniły się stare kamienne krzyże. Zgłosiliśmy ten cmentarz i już rok temu rozpoczęliśmy prace na jego terenie. Tu trzeba karczować część drzew. Tych większych nie jesteśmy w stanie usunąć, nie mamy specjalistycznego sprzętu a spadające pnie drzew mogłyby uszkodzić nagrobki.

Metr po metrze wyrywamy z tych zarośli pamięć o przeszłości. Część pomników skrywa się pod warstwą ziemi i tylko przypadki sprawiają, że natrafiamy na nie i możemy je odkopać. Oprócz ogromnego upału dokuczają nam owady a niepokój wzbudziło pojawienie się w pobliżu naszego busa kilku szerszeni.

W czasie pracy na cmentarzu odwiedził nas wójt Białego Kamienia. Naszej pracy bacznie przyglądali się przejeżdżający ludzie. Niektórzy pozdrawiali nas. Nawet policja zainteresowała się tym, co roimy w takim miejscu. W czasie rozmów miejscowi dopytywali się, ile otrzymujemy wynagrodzenia za swoją pracę. Nie mogli uwierzyć, że w czasie wakacji czy też urlopu znajdują się wolontariusze, którzy bezinteresownie wykonują niekiedy bardzo ciężką pracę.

Lekcja historii

Ale wyjazd na Ukrainę to nie tylko ciężka praca.  To także żywe lekcje historii, j. polskiego czy też geografii. W czasie wyjazdu do Krzemieńca zwiedziliśmy kościół pw. św. Stanisława Biskupa.

Kościół ten został wybudowany na wzór kościoła św. Katarzyny w Sankt Petersburgu. Tu znajduje się pomnik Juliusza Słowackiego. Ciekawostką jest to, że kościół ten był jedyną na Wołyniu świątynią rzymskokatolicką, której władza radziecka nie zamknęła po wojnie. Tu przy pomniku Juliusza Słowackiego mogliśmy wysłuchać przepięknej recytacji wiersza „Testament mój” w wykonaniu p. Grzegorza Grocholskiego, który opowiadał nam historię tych ziem.

Między innymi opowiedział o miejscowości Kołodno, gdzie 14 lipca 1943 roku do wsi przyjechało na furmankach 300 upowców. W ciągu kilku godzin obeszli polskie zagrody i wymordowali około 500 Polaków. Następnie zamordowali Ukraińców, którzy  na zebraniu wiejskim sprzeciwili się dalszym mordom Polaków. Pan Grocholski opowiadał także o Wiśniowcu. Tu banderowcy zamordowali i wrzucili do studni około 300 osób.

W czasie pobytu spotykaliśmy zwiedzających te ziemie Polaków. To p. Stefan Czerwiński poinformował nas, że potrzebna jest pomoc przy odbudowie i remoncie kapliczki w Podzameczku koło Buczacza. Płacząc prosiła go o to bardzo stara kobieta. P. Stefan wykonał dla nas szkic, który udostępniliśmy przez portal społecznościowy.

W czasie pobytu odwiedziliśmy rodziny polsko-ukraińskie. Przekazaliśmy  dary a także życzenia i pozdrowienia. Zawsze byliśmy witani serdecznie a spotkania wywoływały mnóstwo emocji. Staraliśmy się być dobrymi ambasadorami naszego kraju i miejscowości. Odwiedziliśmy buski ratusz, gdzie spotkaliśmy się z merem miasta. Przekazując piękne publikacje o Polsce czy też Nowej Rudzie mogliśmy mówić, że jesteśmy dumni ze swojej „małej ojczyzny”. O tym, że dobrze czujemy się w Busku i mamy tu przyjaciół świadczyć może wspólne ognisko z młodzieżą ukraińską, zabawa czy też zorganizowane spontaniczne pożegnanie.

Wolontariusze z Nowej Rudy pracowali na tych cmentarzach również w poprzednich latach. Zobacz ich relację z 2017 roku.

SONY DSC

Nigdy nie jest tak, żeby człowiek, czyniąc dobrze drugiemu, tylko sam był dobroczyńcą.
Jest równocześnie obdarowywany, obdarowany tym, co ten drugi przyjmuje z miłością.”

(Św. Jan Paweł II)

Podziękowanie

^{Serdecznie dziękujemy wszystkim Dobroczyńcom za wspieranie  akcji 'Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia”.  W czasie IX edycji akcji  w dniach 03-12 lipca 2018r. pracowaliśmy na cmentarzach w Busku, Hodowicyi Białym Kamieniu. Odkrywaliśmy zapomniane polskie mogiły  z połowy XIX w.  Przywracaliśmy pamięć o obrońcach Lwowa z 1920r.}

^{W czasie spotkań  z rodakami  wraz z podarunkami przekazywaliśmy  pozdrowienia od mieszkańców Nowej Rudy i okolicznych miejscowości.}

^{Przywozimy podziękowania od rodaków zza wschodniej granicy (mieszkańców Buska, Kupcza, Lanerówki, Białego Kamienia….) Podarowane przez Państwa upominki sprawiły ogromną radość i dały nadzieję, że  pamięć o Kresach żyje w sercu każdego Polaka.}

^{W czasie pobytu mogliśmy zwiedzić miejsca związane z historią naszego kraju. Zapamiętamy Zbaraż, Wiśniowiec, Krzemieniec czy też Lwów. Podziwialiśmy recytację wiersza Juliusza Słowackiego „Testament mój” w wykonaniu mieszkańca Krzemieńca… .}

^{Wysłuchaliśmy historii zagłady mieszkańców wsi Kołodno, gdzie w  ciągu kilku godzin banderowcy wymordowali około 500 Polaków.}

^{Składamy szczególne podziękowanie następującym osobom i instytucjom:}

^{Burmistrzowi Miasta Nowa Ruda p. Tomaszowi Kilińskiemu, dziekanowi księdzu Jerzemu Kosowi, księdzu Markowi Bordiakiewiczowi, parafianom,  Związkowi Sybiraków- oddział w Nowej Rudzie, redakcji Noworudzianina, właścicielom firmy Smilebus.}

^{Szczególne słowa podziękowania kierujemy do młodzieży. Wasze zaangażowanie i  wykonana praca świadczą o dobrym wychowaniu w duchu patriotyzmu i poszanowaniu  naszej historii. Rodzice mogą być z was dumni.}

^{Opiekunowie grupy}

Busk

Hodowica

Biały Kamień

Po pracy:

Bóbrka

Kupcze

Busk

Wycieczka