Stanisław Ulam będący jednym z członków legendarnej lwowskiej szkoły matematycznej, mimo początkowych wahań nad wyborem kariery naukowej w szczycie swoich dokonań miał swój wkład w jedne z najbardziej przełomowych badań w historii ludzkości, czyli projektu „Manhattan” – powstania bomby atomowej.

Polska, jako członek sojuszu państw alianckich,  po zakończeniu II wojny światowej nominalnie znalazła się w gronie zwycięzców. Określenie „nominalnie” jest tu jak najbardziej na miejscu, bowiem sześć lat największego konfliktu zbrojnego w historii świata spowodowały, że kraj leżał w słownej i dosłownej ruinie, na każdy tysiąc jego mieszkańców w wyniku działań zbrojnych i okupacyjnych zginęło 220 (czyli nieco ponad 1/5 populacji), a państwo diametralnie zmieniło swoje granice. Kresy Wschodnie, zagrabione już wcześniej przez bolszewików w 1939 roku, znowu znalazły się w granicach Związku Sowieckiego – tym razem na dobre. Jak doszło do tego, że dopuszczono do dokonania rabunku i okupacji o wadze dziejowej przez jednego członka sojuszu alianckiego na drugim?

Ziemia Wileńska, obecnie znajdująca się poza granicami polskimi i podzielona pomiędzy Litwę a Białoruś, miała w historii państwa Polskiego rolę trudną do przecenienia. Po unii lubelskiej przez ponad dwa stulecia była bowiem drugim najważniejszym regionem w kraju, zaraz po stolicy w Krakowie i Warszawie, a swoje znaczenie odzyskała w okresie II Rzeczypospolitej. Była to bowiem ojczyzna Józefa Piłsudskiego i Adama Mickiewicza, siedziba jednej z najważniejszych uczelni w kraju oraz symbol i bastion polskości na Kresach Północno-Wschodnich – istna druga stolica Polski.

Wiek XVIII to dla Europy jeden z najbardziej przełomowych okresów w historii. Doszło wówczas do położenia fundamentów myśli społeczno-ekonomicznej, która po dziesięcioleciach doświadczeń wyewoluowała do stanu, który dla nas dzisiaj w wieku XXI jest podstawą istnienia społeczeństw. Zdobyczami oświecenia nie mogła cieszyć się Rzeczpospolita, w podstawowe funkcjonowanie której ingerowały obce mocarstwa, przekupując i demoralizując państwowe elity. Rzeczpospolita, niegdyś znana z bitnego i zdolnie dowodzonego wojska oraz tolerancji religijnej, zamieniła się w słaby kraj w którym szerzyła się ciemnota i bezczynność. Znaleźli się jednak ludzie, którzy ten stan rzeczy gotowi byli za wszelką cenę ukrócić. Jedną z takich osób był naczelnik wojsk Rzeczypospolitej – Tadeusz Kościuszko.

Struktury partyzantki oraz samoobrony polskiej na Kresach podczas II wojny światowej posiadają w historii tego konfliktu właściwie swoją własną kartę. Od powstania czortkowskiego, przez ochronę ludności polskiej na Wołyniu i Małopolsce Wschodniej, Akcję „Burza”, wyzwolenie Wilna, na drugim, antykomunistycznym, podziemiu kończąc, Armia Krajowa oraz inne formacje konspiracyjne starały się zachować żywioł polski na obszarze przedwojennych województw wschodnich Rzeczypospolitej w obliczu okupacji niemieckiej, sowieckiej oraz czystek etnicznych dokonywanych przez ukraińskich nacjonalistów. Było to zadanie niewyobrażalnie trudne i niebezpiecznie, gdyż wojna partyzancka nie rządzi się właściwie żadnymi prawami i jej efektem często były mordy na ludności cywilnej, pacyfikacje oraz zbrodnie wojenne. Jednej z takich masakr dopuścili się sowieci.

W drugiej połowie XIX wieku Galicja pod rządami habsburskimi stała się bezpieczną przystanią dla polskości na ziemiach dawnej Rzeczypospolitej, znajdujących się pod zaborami. Nie bez powodu nazywa się ją „polskim Piemontem”, gdyż to stamtąd przede wszystkim wyszedł czyn zbrojny który przywrócił Polsce niepodległość. Zapomina się jedna często o tym, że region ten wydał dzięki krakowskiemu Uniwersytetowi Jagiellońskiemu oraz lwowskiemu Uniwersytetowi i Politechnice elity naukowe przyszłego odrodzonego kraju, wielkich naukowców w dziedzinie prawa, biologii, filozofii, archeologii, fizyki czy matematyki. Przykładem wybitnego uczonego z tego ostatniego zakresu jest związany z lwowską uczelnią Stefan Banach.

Polska XIX-wieczna emigracja dotarła niemalże do każdego zakątku globu – od Chicago w Stanach Zjednoczonych do mandżurskiego Harbinu na azjatyckim Dalekim Wschodzie. Praktycznie na całym świecie dało się znaleźć ludzi z narodu bezlitośnie pozbawionego własnego państwa, starających się zacząć nowe życie na obcej ziemi i wśród obcych kultur. Zmuszały ich to tego ucieczka przed zaborczymi więzieniami i wyrokami w ramach represji po upadku powstań narodowych, dyskryminacja językowo-kulturowa lub zwyczajnie poszukiwanie lepszego życia na obczyźnie. Zjawisko to nie ominęło także Ameryki Południowej, czego świadectwem dzisiaj jest liczna oraz dumna Polonia w Brazylii.

Rzeczpospolita w momencie swojego odradzania się pod koniec Wielkiej Wojny była krajem, który po 123 latach rozbiorów musiał złączyć zróżnicowane wobec siebie obszary. Narodowi polskiemu udało się jednak w przeciągu mniej niż czterech lat (a de iure do 1924 roku) na polach negocjacji dyplomatycznych oraz działań zbrojnych wywalczyć dla siebie niepodległe i suwerenne państwo rozciągające się od Wielkopolski po bagna Polesia oraz od łotewskiej Semigalii po rumuńską Bukowinę. Tak szeroki zasięg terytorialny państwa oznaczał jednak, iż Polacy w swoim państwie nie byli sami i musieli wypracować zasady koegzystencji wieloma innymi narodami.

Armia koronna, czyli siły zbrojne Korony Królestwa Polskiego, jaką to nazwę państwo polskie nosiło od czasów Kazimierza Wielkiego, była dowodzona przez szereg wybitnych wodzów, dzięki którym RON odnosiła sukcesy przeciwko Osmanom, Moskwie, Tatarom, Szwedom, Mołdawianom i Kozakom. Urząd głównodowodzącego wojskami polskimi zwany był hetmanem wielkim koronnym i od jego powołania w 1503 roku aż do końca Rzeczypospolitej pełniło go 23 wojskowych spośród najbardziej elitarnej szlachty kraju. Jednym z nich był przedstawiciel znanego rodu magnackiego Tarnowskich herbu Leliwa oraz założyciel najsłynniejszego miasta nad Seretem, nazwanego na jego cześć – Jan Amor Tarnowski.

Motyw ucieczek z obozów koncentracyjnych lub pracy przymusowej, w których okupanci niemieccy i sowieccy więzili podczas II wojny światowej Polaków, znany jest dobrze w naszej historii. Niekiedy zdumiewa nas wytrwałość, przebiegłość lub zwyczajne szczęście ludzi, którym udało się wydostać z piekła na ziemi. Przypadek Sławomira Rawicza pokazuje jednak, że dla zdobycia sławy oraz rozgłosu można haniebne zawłaszczyć sobie to niezwykłe dokonanie.

Niezłomna i bohaterska postawa rotmistrza Witolda Pileckiego stawia go bez wątpienia wśród czołowych postaci w kanonie polskich bohaterów. Wielki patriota oddany Ojczyźnie, a przede wszystkim powód do dumy i wzór do naśladowania. Rotmistrz objawiał swój heroizm i patriotyzm przez niemal całą swoją karierę wojskową, a największym aktem odwagi było dobrowolne wstąpienie, a następnie ucieczka z KL Auschwitz.

Nazwisko Adama Mickiewicza jest w Polsce na tyle znane, że właściwie mało kto nie słyszał o największym ojcu epoki romantycznej w historii polskiej literatury oraz jednym z trzech, obok Juliusza Słowackiego i Zygmunta Krasińskiego, naszych wieszczy narodowych. Jego dzieła i twórczość dominują podstawę programową szkół średnich, doczekał się licznych pomników, a jego imię noszą liczne miejsca i instytucje, zarówno krajowe, jak i zagraniczne. Mimo to nadal mało kto zdaje sobie sprawę, że życiorys Mickiewicza jest o wiele bogatszy niż tylko jego dokonania na polu literatury.

Dyrektor Zespołu Szkół im. Jana Pawła II w Kudowie Zdroju Jerzy Łukasik będący również wieloletnim wolontariuszem Fundacji Studio Wschód wyruszył ze wsparciem na Ukrainę do Przemyślan oraz Dunajowa.

Instytut Polonika oraz Departament Dziedzictwa Kulturowego przy Ministerstwie Kultury
Republiki Litewskiej serdecznie zapraszają na konferencję naukową dotyczącą konserwacji
metalu i rzeźby ceramicznej.

W Borysławiu na obszarze obwodu lwowskiego doszczętnie spłonął XIX wieczny dom wraz z zabytkowymi pamiątkami pochodzącymi z czasów II Rzeczypospolitej. Pożar pochłonął 20 letni dorobek Sergiusza Sylantiewa – Prezesa Towarzystwa Kultury Polskiej w Borysławiu.

Najnowszy reportaż zrealizowaliśmy na Ukrainie w okresie Wielkanocnym jaki ma tam miejsce w obrządku wschodnim.

Instytut Polonika oraz Muzeum Łazienki Królewskie serdecznie zapraszają na otwarcie multimedialnej wystawy poświęconej konserwacji i restauracji iluzjonistycznych fresków Franciszka Ecksteina w cerkwi garnizonowej śś. Apostołów Piotra i Pawła – dawnym kościele jezuitów we Lwowie. 

18 kwietnia, w Międzynarodowy Dzień Ochrony Zabytków, konserwatorzy, muzealnicy i wolontariusze, z Ukrainy i Polski otrzymali dyplomy honorowe Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego RP. Uroczystość wręczenia dyplomów zorganizował Instytut Polonika we współpracy z Lwowską Radą Miejską oraz Konsulatem Generalnym RP we Lwowie.

Po rosyjskiej napaści na Ukrainę Polacy jako pierwsi otworzyli granicę dla uchodźców z Ukrainy, po ustabilizowaniu się sytuacji na froncie w zniszczonych obszarach Ukrainy zaczęły powstawać dzięki wsparciu polskiego rządu miasteczka kontenerowe dla tych, którzy utracili swój dobytek a nie chcieli uciekać ze swej ziemi.

80 lat temu, 11 kwietnia 1943 roku po raz pierwszy ukazał się komunikat ujawniający sowieckie zbrodnie dokonane na polskich oficerach wiosną 1940 roku. Opinia światowa po raz pierwszy została poinformowana o zagładzie tysięcy polskich oficerów przez Niemców do nie dawna wówczas sojuszników ZSRR.

W Bogatyni miał miejsce niezwykły jubileusz, setne urodziny obchodził oficer 2 Armii Wojska Polskiego Józef Frankiewicz. Kombatant otrzymał listy gratulacyjne od Prezesa Rady Ministrów Mateusza Morawieckiego oraz Wojewody Dolnośląskiego Jarosława Obremskiego. W treści wpisu znajduje się nasza wideo relacja z wydarzenia.

Najnowszy reportaż zrealizowaliśmy na Podolu, gdzie katolicy mimo trwającej od ponad roku wojny na Ukrainie przygotowują się do świąt Wielkiej Nocy. Realizacja reportażu była jednocześnie okazją do spotkania się z żyjącymi tam Rodakami i ofiarami wojny, którym przekazaliśmy wsparcie oraz życzenia z macierzy.

W Zespole Szkół w Chocianowie odbył się charytatywny mecz w siatkówkę, którego celem była pomoc dla rodaków na Ukrainie a także osób, które zostały poszkodowane w wyniku trwającej tam od ponad roku wojny.

Roman Palester, kompozytor znany m.in. z przedwojennej muzyki filmowej, urodził się 115 lat temu, 28 grudnia 1907 roku, w Śniatyniu (ob. obwód iwanofrankiwski Ukrainy).

28 grudnia 1863 roku, 159 lat temu, w Kownie powieszony został Antoni Mackiewicz – duchowny Kościoła katolickiego, jeden z inicjatorów powstania styczniowego na Litwie oraz organizator i dowódca własnego oddziału powstańczego.