27 grudnia 1963 roku, 59 lat temu, w Warszawie zmarł Aleksander Ładoś, dyplomata i polityk, dzięki któremu podczas II wojny światowej ocalało ponad 3 tys. Żydów.

Urodził się w 1891 roku we Lwowie, absolwent historii na Uniwersytecie Jana Kazimierza. W młodości związany z ruchem ludowym, uczestniczył na początku Wielkiej Wojny w formowaniu Legionu Wschodniego (przyszłej II Brygady Legionów Polskich), po czym wyjechał na studia do Lozanny. Do kraju wrócił w 1919 roku i podjął służbę w dyplomacji państwowej.

W latach 20. i 30. pełnił funkcję posła RP na Łotwie oraz konsula generalnego w Monachium, w roku 1931 ze względu na krytyczną postawę wobec sanacji został usunięty z resortu przez Józefa Becka. Do 1939 roku zajmował się publicystyką, przez krótki czas był ministrem bez teki z ramienia ludowców w emigracyjnym rządzie gen. Sikorskiego.

Przez prawie całą wojnę był polskim chargé d’affaires w Szwajcarii. Kierował w tym czasie zespołem, który wydawał polskim i holenderskim Żydom południowoamerykańskie paszporty i poświadczenia obywatelstwa oraz certyfikaty zezwalające na emigrację do Palestyny, ocalając ich tym przed Holocaustem.

Do końca wojny wystawili 3262 tego typu dokumentów. Ładoś do Polski powrócił 15 lat po wojnie, nie zdążył wydać do końca swoich pamiętników. Spoczywa na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.

Zobacz również: