Las na przedmieściach Mińska został w latach 1937-41 miejscem masowych egzekucji, szacunki liczby ofiar wynoszą ponad ćwierć miliona. Padały nimi zarówno ofiary przedwojennego ludobójstwa NKWD w ramach „Operacji Polska” oraz polscy oficerowie z białoruskiej listy katyńskiej. W Kuropatach zginęły również tysiące Białorusinów oraz przedstawicieli innych narodowości.

Krzyże w Kuropatach. Fot: Andrej Kuznecyk

Uroczysko w Kuropatach dd 1993 roku znajduje się w Państwowym Spisie Zabytków Historyczno-Kulturowych Republiki Białorusi jako miejsce pochówku ofiar represji politycznych lat 30. i 40. 

Kuropaty mają status zabytku historyczno-kulturowego pierwszej kategorii, co według ustawy Republiki Białorusi „O ochronie dziedzictwa historyczno-kulturowego” odpowiada kategorii najbardziej unikatowych zabytków, których wartości duchowe, estetyczne i dokumentalne budzą zainteresowanie międzynarodowe.

Pierwsze śledztwo prowadzone przez Prokuraturę Generalną BSRR, zakończone w listopadzie 1988, określiło liczbę zabitych na co najmniej 30 tysięcy osób. Według polskiego historyka prof. Zdzisław Winnickiego liczba ofiar spoczywających w Kuropatach wynosi 250 tysięcy osób.

W tym samym roku w uroczysku odbyła się masowa demonstracja antysowiecka i pierwszy marsz na miejsce pochówku pod hasłami żądającymi osądzenia zbrodni stalinizmu. Marsz został rozpędzony przez wojska wewnętrzne z użyciem gazu łzawiącego, co wywołało oburzenie w społeczeństwie i zwiększyło zainteresowanie sprawą Kuropat.

Funkcjonariusze NKWD z plutonu egzekucyjnego. Fot: domena publiczna

Obiekt ten był wielokrotnie niszczony przez „nieznanych sprawców”, a władze Mińska próbowały doprowadzić do usunięcia grobów przez poprowadzenie przez Kuropaty rozszerzonej obwodnicy miasta oraz zbudowanie w ich bezpośrednim sąsiedztwie nowego osiedla.

Zobacz również: