W X edycji projektu „ Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia ‘’ brało udział
ze Szkoły Podstawowej w Ruszowie 9 wolontariuszy , w tym 7 uczniów i 2
opiekunów , a ze Szkoły Podstawowej w Parowej 8 wolontariuszy , w tym 6
opiekunów i 2 opiekunów. Tegoroczny wyjazd różnił się od ubiegłorocznych
tym, że nasze prace tym razem objęły dwa cmentarze.

Jadąc do Jezierzan byliśmy pełni optymizmu i planów ,że wystarczy nam 2 dni
na uporządkowanie i dokończenie cmentarza w naszej zaprzyjaźnionej wiosce .
Resztę czasu mieliśmy poświęcić na drugi cel naszego wyjazdu – Borszczów ,
miasto oddalone od Jezierzan 12 kilometrów. Cmentarz w Borszczowie jest
dużo większy i bardziej zaniedbany niż ten w Jezierzanach. Czekał nas ogrom
pracy. Niestety zaraz po przyjeździe do Jezierzan wieczorem , stwierdziliśmy
,że te dwa zaplanowane dni niestety nam nie wystarczą na uporządkowanie
cmentarza. Okazało się ,że z każdego wyciętego drzewa akacjowego pojawiło
się po kilka a nawet kilkanaście odrostów . Teren naszej pracy wyglądał jak gaj
akacjowy . Drzewa osiągnęły wysokość od 1,5 do 2 metrów. Rano ruszyliśmy
do pracy i mimo początkowych obaw okazało się ,że idzie nam całkiem
sprawnie. Nasze obawy ,że znów zbyt dużo czasu poświęcimy na Jezierzany
okazały się przesadzone . Może to wieczorowa pora podczas ,której byliśmy na
cmentarzu sprawiła ,że przeraził nas jego stan. To co wydawało się nam
przerażające wieczorem za dnia nie było takie straszne. Okazało się ,że nasze
prace pielęgnacyjne nie wymagały tak dużo czasu. Poza tym nasza grupa była
dość liczna , mieliśmy w niej wielu nowych wolontariuszy , na których widoczne
z godziny na godzinę efekty pracy działały mobilizująco . Podczas prac udało
się nam dodatkowo wśród ukraińskich grobów odnaleźć jeszcze mogiły
Polaków. Mieliśmy w grupie „ detektywów „ , którzy z uporem starali się
udowodnić ,że nagrobki Polaków znajdują się jeszcze wśród ukraińskich.
Myśleliśmy tak , ponieważ mieszkańcy Jezierzan wspominali ,że pamiętaj z
opowieści swoich dziadków i rodziców o porozrzucanych po całym cmentarzu
polskich mogiłach. Prace poszukiwawcze stały się łatwiejsze , gdyż sami
mieszkańcy wioski coraz bardziej dbają o swoje groby porządkując te , które
były zaniedbane. Dodatkowo niewielka część nekropolii została
uporządkowana , ponieważ z inicjatywy nowego proboszcz parafii w
Borszczowie księdza Adam Gąsiora ma rozpocząć się w lutym 2020 roku , w
setną rocznicę śmierci , proces beatyfikacyjny ks. Franciszka Włodarczyka. Był

to proboszcz z Konstancji , który według relacji sto lat temu uratował swoją
wioskę wraz z okolicznymi przed zarazą , najprawdopodobnie cholerą. Obraz
upamiętniający tamte tragiczne wydarzenia znajduje się w miejscowym
kościele . Ratując swoich parafian sam zmarł. Został pochowany na cmentarzu
w Jezierzanach wraz z siostrą zakonna Agnieszką.
Nowe groby Polaków – Jezierzany:
1.Paweł Żarowski – 79 lat przeżył 1909 r.
2.Karolina Pruska – Tu spoczywa Karolina córka Feliksa Marii Pruskich . Prosi o
Pozdrowienie Anielski, 7.01.1909.
3.Ignac Walków – Tu spoczywa Ignac Walków , przeżył 62 lat.
4.Ignacy Garb- Ignacy Garb, Tejmbor 1857.
5.Irena Liwińska – 1889-1970 , Liwińska Irena , Liwiński.
6.Leontyna Słoniowska – Leontyna Słoniowska z domu Żerowska 1920- 1997 i
Grzegorz 1914-1981.
7.Michał Wusatowski – Tu spoczywa Michał Wusatowski Wachmistrz Polski z
roku 1831. Zmarł w wieku 62 lat. Zmarł 7.03.1862. Prosi o pozdrowienie
anielskie.
8.Barbara Zarecka- Tu spoczywa Barbara żona Jana Zareckiego.

W Borszczowie podczas prac VII edycji akcji udało się nam skatalogować
kilkanaście polskich nagrobków. Wtedy jednak zakres naszych prac był
niewielki. Oprócz prac inwentaryzacyjnych uprzątnęliśmy tylko niewielki
kawałek cmentarza. W tym roku mając więcej czasu – spędziliśmy tam cztery
dni zakres naszych prac był rozleglejszy. Nekropolia w Borszczowie – jej Polska
część jest w gorszym stanie jeśli chodzi o nagrobki – wiele z nich nie ma
tabliczek z nazwiskami . Wiemy tylko od księdza Adam Gąsiora , w której części
możemy się ich spodziewać. Tam też prowadziliśmy porządki. Nie ma tam
drzew akacjowych, które tak utrudniały nam prace w Jezierzanach. Jest on
natomiast porośnięty krzakami , wysoką trawą , pląntaniną dawnych kwiatów
dziko porastających bezimienne nagrobki. Mieszkańcy Borszczowa – Polacy –
wiedzą gdzie znajdują się polskie groby , ponieważ otoczone są one biało –
czerwonymi szarfami. To też ułatwiło nam oczyścić je i uporządkować, mimo ,że

znajdują się one w jego głębi. Prace prowadziliśmy na całej długości polskiej
części(200 m)posuwają się do przodu na jakieś kilkadziesiąt metrów.

Nowe groby Polaków – Borszczów:
1.Antoni Mirowicz.1867-1940
2.Piotr Czarny. 1883-1941
3.Tula Błaszkówna. 19.1913 lub 1919 -9.V.1944 Tu spoczywa najukochańsze
dziecie.
4.Ryszard Kaczorowski .24.12.1942- 1943.8.06.
5.Jan Gawryłowicz.
6. Tadek Kacpszycki. 1889-1941
7.Maria Posyniak. 1937-1945.
8.Tadeusz Kościński. Posterunkowy policji ur.13.03.1914. Zginął śmiercią
tragiczną w Myszkowie dnia 9.02.1938 r. Cześć jego pamięci.
9.Aleksander de Działosz Kolankowski, emeryt PKP , obrońca m. Lwowa zasnął
w Panu dnia 20. C.1932. Przeżywszy lat 66.

Wolontariusze z Ruszowa i Parowej.