Już po raz czwarty uczniowie Zespołu Szkół Alternatywnych, wspomagani przez młodzież z Woliborza, wraz z dwójką opiekunów wzięli udział w akcji „Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia”. W tym roku 12-osobowa grupa porządkowała zaniedbaną polską część cmentarza w Rozdole (dawne woj. lwowskie, powiat żydaczowski) oraz ustawiała krzyż i pamiątkową tablicę na wiejskim cmentarzyku w Antoniówce koło Żydaczowa.

W składzie grupy oprócz uczestników poprzednich edycji (Pawła, Ewy, Marcina, Julii i Liwii) zadebiutowali Adrian, Bartosz, Wojtek, Dagmara i Julita.

Wzorem poprzednich lat we Wrocławiu, przed budynkiem Urzędu Marszałkowskiego, odbyła się uroczysta odprawa wszystkich grup biorących udział w akcji, podczas której powodzenia życzyła nam m.in. minister edukacji narodowej Anna Zalewska.

Po całonocnej podróży dojechaliśmy do Nowego Rozdołu, który był naszą bazą noclegową. Nowy Rozdół to typowo socrealistyczne miasto mające niewiele ponad półwieczną historię. Powstało po II wojnie światowej na gruntach wsi Malechów, po odkryciu w okolicy olbrzymich pokładów siarki. W odległości kilku kilometrów od Nowego Rozdołu znajduje się Rozdół, gdzie mieliśmy rozpocząć porządkowanie cmentarza.

Cmentarz znajduje się na skraju wsi. W jego centrum stoi kaplica ufundowana m.in. przez Lanckorońskich, właścicieli okolicznych dóbr. We wnętrzu kaplicy znaleźliśmy tablicę informującą o okolicznościach jej powstania:

„KAPLICA TA ZA STARANIEM XA. ROMUALDA KACZKOWSKIEGO PRZEORA XX KARMELITÓW W ROKU 1863 WYSTAWIONA I PRZEZ TEGOŻ DNIA 13 PAŹDZIERNIKA T.R. POŚWIĘCONA STANĘŁA Z DOBROWOLNYCH OFIAR PARAFIAN I SKARBU ROZDOLSKIEGO J.W. KAZIMIERZA Hr. LANCKOROŃSKIEGO”.

Cmentarz w Rozdole można podzielić na dwie części: po prawej stronie alejki chowani byli Polacy, a po lewej Ukraińcy. Część ukraińska była, co oczywiste, zadbana. Część polska, od lat nieporządkowana, zdążyła zarosnąć samosiejkami i wysokimi chwastami. Gdzieniegdzie z tych zarośli wystawały nagrobki z polskimi napisami. Już od pierwszego dnia ostro wzięliśmy się do pracy i z każdą godziną udawało nam się odsłaniać coraz większy fragment cmentarza. W przeciągu zaledwie kilku dni uporządkowaliśmy niemal cały obszar od bramy głównej aż do kaplicy. W pracy wspomagała nas dwójka mieszkańców Rozdołu, w tym Polka opiekująca się kaplicą.

W tym roku, oprócz uporządkowywania cmentarza w Rozdole, podjęliśmy się też ustawienia krzyża i pamiątkowej tablicy na dawnym cmentarzyku w Antoniówce, gdzie spoczywają przodkowie Marcina i Wojtka z naszej grupy. Dwa lata temu dość przypadkowo natrafiliśmy na to miejsce i wtedy też powstała idea upamiętnienia pochowanych tam ludzi. W tym roku wróciliśmy z krzyżem i tablicą ufundowanymi przez mieszkańca Głogowa. Po poprzedniej wizycie byliśmy przekonani, że z całego cmentarza pozostały jedynie dwa przewrócone nagrobki W trakcie porządkowania terenu weszliśmy pomiędzy drzewka, dość gęsto porastające skraj łączki, i ku naszemu zaskoczeniu odnaleźliśmy tam jeszcze kilka przewróconych nagrobków. Postanowiliśmy wrócić w to miejsce w przyszłości, wyposażeni w piłę spalinową. Po przygotowaniu terenu przyjechała pani redaktor Grażyna Orłowska-Sondej i nakręciła krótki reportaż z niewielkiej uroczystości, podczas której ks. Damian Pankowiak (proboszcz parafii w Brzozdowcach) poświęcił krzyż i tablicę.

Wolny czas poświęciliśmy na wizytę u rodaków mieszkających w Chodorowie, w którym wedle pierwotnych planów mieliśmy pracować. Zawieźliśmy im dary zebrane przez uczniów naszej szkoły. Naszym przewodnikiem w Chodorowie został ks. Andrzej Mihułka. On pomógł nam trafić do osób, które obdarowaliśmy paczkami żywnościowymi. Szczególnie wzruszająca była wizyta u pani Kazimiery Semygyniwskiej, znanej z kwietniowego reportażu (emisja w TVP Wrocław) p. Grażyny. Pani Kazimiera, jak zwykle pogodna, przyjęła nas bardzo gorąco. W ramach podziękowań zaśpiewała nam piosenki, których uczyła się w polskiej szkole jeszcze przed II wojną światową.

Tegoroczny pobyt na Kresach minął bardzo szybko i nagle trzeba było się pakować na powrót do Polski. Młodzi uczestnicy zapowiedzieli, że planują wrócić i dokończyć prace na cmentarzach w Rozdole i Antoniówce.

Opiekun grupy: Krystian Takuridis

Zdjęcia porównawcze z Rozdołu:

Wycieczka do Lwowa:

W „gościach”:

Zdjęcia z Antonówki:

Zdjęcia z pracy w Rozdole: