Wydarzenia Obraz  newsa 5429 Dodano 10.09.2016

Czeska książka o Wołyniu

W ostatnim czasie notujemy wzrost zainteresowania Ukrainą w Czechach. Na tej fali została ostatnio wydana książka Karel Richtera Historyczny dramat wołyńskich Czechów (cz. Historické drama volyňských Cechů). Publikacja opisuje losy kolonistów czeskich na zachodnim i wschodnim Wołyniu, między 1868 a 1948 rokiem, oraz ich życie na tle historii regionu – polskiego regionu.

Od roku 1868 Czesi na zaproszenie carów przybywali na polski Wołyń. Spowodowane było to masową walką z polskością. Czesi jednak nie do końca wpisywali się w rosyjski plan. Religijnie często przyjmowali prawosławie, lecz czuli, że żyją w społeczeństwie polskim i taki był też ich język urzędowy w najbliższej, nieczeskiej okolicy. Na przykład browar Zeman oklejał swoje butelki etykietami w języku polskim. Czesi przybywali do Imperium Rosyjskiego, aczkolwiek do Polski.

Opisania losów wołyńskich Czechów podjął się Karel Richter (ur. 1930 w Chlumcu nad Cidliną, kraj hradecki). Historyk związany z Pragą i specjalizujący się w historii Czech lat 30. i 40 XX wieku.

Już po lekturze tytułów poszczególnych rozdziałów, możemy rozeznać, że Czesi nie żyli w próżni. Richter nie omija wydarzeń historycznych, ich ocen w oczach Czechów czy wpływu dziejów na życie codziennie. Wśród rozdziałów najbardziej interesujących polskiego czytelnika możemy znaleźć na przykład tytuły: Pod polskim orłemPolska – ziemia nadziei czy Niemiecko-sowiecki napad na Polskę.

Autor zaczyna opis od przybycia Czechów i ich pierwszych kroków w nowej ojczyźnie. Już początek pokazuje, że historyk stara się dokładnie wytłumaczyć czytelnikowi losy i zawiłości dróg kolonistów czeskich. Znamiennym jest tytuł pierwszego rozdziału Jesteście Czechami? Skąd się tutaj wzięliście. Potem powoli rozwija narrację chronologicznie, podkreślając udział rodaków-kolonistów w Legii Czechosłowackiej pod dowództwem Radoli Gajdy/Rudolfa Geidla. Dla nas książka staje się szczególnie ciekawa, gdy autor przechodzi do roku 1918 i lat kolejnych. Opis spojrzenia Czechów, którzy w tym wypadku byli bezstronnymi świadkami, na walki o Wołyń czy rodzące się państwo polskie, które Czesi witali jako gwarancję stabilizacji i porządku, a nie kraj sezonowy. 

Później Karel Richter porównuje w okresie międzywojennym życie swych rodaków na terenach Wołynia wschodniego (sowieckiego) i Wołynia zachodniego (polskiego). To porównanie jest bardzo ciekawe i pouczające dla nas. Z jednej strony pokazuje losy narodów w ZSRS i okazuje się, że dola Polaków nie była odosobnioną, a z drugiej, że mniejszości narodowe, tutaj Czesi, miały w przedwojennej Polsce bardzo dobrze. We wstępie możemy przeczytać, że Pomimo konsekwencji kryzysu gospodarczego 1929-1932, można okres międzywojenny na polskim Wołyniu charakteryzować jako porę nowego prosperity czeskiej mniejszości, która była wszechobecnie uznawana, także pomimo niesprzyjającego rozwoju stosunków czechosłowacko-polskich. W dalszej części autor zajmuje się sprawami narodowościowymi w regionie, tragicznym wrześniem, okupacją sowiecką, mordach OUN-UPA i przyłączeniem Wołynia do ZSRR.

Tłumaczenie książki rzucałoby polskiemu czytelnikowi nowe światło na sprawę Wołynia i konfliktu polsko-ukraińskiego. Karol Richter jako Czech nie jest związany ani z Polakami, ani z Ukraińcami, a jego zdanie możemy uznawać za obiektywne. Książka o wiele bliżej ma do oglądu sprawy przez polską historiografię, niż opinii mass mediów czy dzisiejszego państwa ukraińskiego.

Karol Richter, Historické drama volyňských Cechů, b. m. 2015.

Galeria zdjęć

Newsletter

zapisując się do naszego newslettera na bieżąco będziemy informować Cię o nowych artykułach, aktualnościach oraz akcjach organizowanych przez Studio Wschód
[FM_form id="1"]


kod