82 lata temu, 21 czerwca 1940 roku, Niemcy przeprowadzili największą i najgłośniejszą z egzekucji w Palmirach.

Odbyło się to w ramach Akcji AB prowadzonej na terenie Generalnej Guberni od maja do lipca 1940 roku. Miała charakter ludobójstwa i stanowiła kontynuację tzw. akcji „Inteligencja” (Intelligenzaktion) prowadzonej na okupowanych ziemiach polskich od początku wojny.

Funkcjonariusze SS i policji niemieckiej zamordowali co najmniej 6500 Polaków (ok. 3500 przedstawicieli polskich elit politycznych i intelektualnych oraz ok. 3000 przestępców kryminalnych). Najbardziej znaną zbrodnią popełnioną przez Niemców w ramach „Nadzwyczajnej Akcji Pacyfikacyjnej” były właśnie masowe egzekucje w Palmirach.

21 czerwca trzema transportami wywieziono na śmierć 358 więźniów Pawiaka, wśród nich wielu przedstawicieli polskiej elity politycznej, intelektualnej i kulturalnej.

Śmierć ponieśli m.in.: Maciej Rataj (działacz ruchu ludowego, marszałek sejmu w latach 1922-1928), Mieczysław Niedziałkowski (działacz socjalistyczny), Jan Pohoski (przedwojenny wiceprezydent Warszawy), Halina Jaroszewiczowa (posłanka na Sejm RP i senator), Ludomir Skórewicz (starosta grodzki warszawski), Jan Wajzer (doktor praw, sekretarz generalny Związku Polaków w Wolnym Mieście Gdańsku), Adam Guzikowski (dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie), Jan Bełcikowski (założyciel „Biblioteki Złotej Cywilizacji”), Henryk Brun (przemysłowiec, poseł na Sejm RP, prezes Stowarzyszenia Kupców Polskich oraz Naczelnej Rady Zrzeszeń Kupiectwa Polskiego), Aniela Żak (pracownica Wydziału Prasowego MSZ), Stefan Kwiatkowski (wiceprezes Towarzystwa Nauczycieli Szkół Średnich i Wyższych) oraz Agnieszka Dowbor-Muśnicka (córka gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego, członkini Organizacji Wojskowej „Wilki”).

Zamordowani zostali także liczni prawnicy (m.in. adwokaci: Władysław Dziewałtowski-Gintowt i Tadeusz Fabiani), urzędnicy, artyści oraz sportowcy (m.in. biegacz Janusz Kusociński). Wśród zamordowanych znalazły się 82 kobiety.

Zobacz również: