Pierwszy z serii reportaży poświęcony IX edycji akcji „Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia”. Kamery Programu „Wschód” zarejestrowały uroczyste pożegnanie wolontariuszy we Wrocławiu, a także spotkania z grupami pracującymi w Chmielniku, Żwańcu koło Kamieńca Podolskiego i Świrzu.

Już po raz dziewiąty ponad tysiąc uczniów dolnośląskich szkół początek wakacji spędzi na Ukrainie. Będą tam ratować niszczejące za wschodnią granicą opuszczone polskie nekropolie. Akcja „Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia” narodziła się z miłości do Kresów, z troski o tę niezwykłą i już czasem zapomnianą krainę, która przez wieki była częścią naszej ojczyzny.

Większość wolontariuszy to potomkowie tych, którzy w połowie lat 40. ubiegłego wieku wysiedleni z Kresów, znaleźli swój dom na Dolnym Śląsku. Ci najstarsi nie chcą zazwyczaj wracać tam, gdzie w ostatnich latach wojny przeżyli piekło. Prawie każda rodzina straciła kogoś bliskiego. Rany już zabliźniły się, ale pozostał strach. Na początku niechętnie wysyłali swoje wnuki, dzisiaj ci najmłodsi są łącznikami z dawną ojczyzną ich dziadów. Stali się również strażnikami rodzinnych grobów. Pierwsi po latach dotarli na ziemie przodków, odnaleźli opuszczone ponad 70 lat temu chaty, odmówili modlitwę w zrujnowanych świątyniach.

Tego już się nigdy nie zapomni, nigdy nie porzuci tych grobów, które trzeba wydzierać z zarośli i niepamięci. Dlatego do kolejnych wypraw na Wschód nie trzeba nikogo zachęcać. Jeśli pojadą raz, chcą wracać…