81 lat temu, 22 czerwca 1941 roku, żołnierze wojsk ochrony pogranicza NKWD rozstrzelali aresztantów augustowskiego więzienia.

Miasto znajdowało się pod sowiecką okupacją od października 1939 roku, z powodu bezpośredniej bliskości nowej granicy z Niemcami w jego okolicach rozlokowano około 9 tys. żołnierzy 86. Oddziału Białoruskiego Okręgu Wojsk Ochrony Pogranicza NKWD.

Wobec szybkich postępów niemieckiego natarcia już w pierwszym dniu wojny, czerwona bezpieka przystąpiła do ekspresowej likwidacji więźniów politycznych przetrzymywanych w strefie działań wojennych. Z tego powodu pod koniec czerwca 1941 roku w więzieniach i aresztach na Kresach Wschodnich zamordowano od 20 tys. do 30 tys. osób.

Zbrodnia w Augustowie była prawdopodobnie jedną z pierwszych takich masakr więziennych.
W celach aresztu przebywało 39 więźniów, początkowo planowano rozstrzelać ich pojedynczo przed budynkiem aresztu – w ten sposób zginęła pierwsza ofiara, Bronisław Guzik.

Czekiści postanowili przyspieszyć likwidację więźniów chodząc od celi do celi, otwierając drzwi i strzelając do bezbronnych ofiar. Po zakończeniu masakry zamknęli areszt i wycofali się z posesji. Z powodu pośpiechu uszło jednak ich uwadze, że w celach pozostało kilku żywych więźniów – niektórzy byli jedynie ranni.

Naoczni świadkowie oceniali liczbę zamordowanych na około 30 osób, według Komisji Badania Zbrodni przeciw Narodowi Polskiemu w Białymstoku ofiarą masakry padło 34 więźniów. Wśród nich znalazł się dziesięcioletni Marian Jurewicz, zatrzymany pod zarzutem nielegalnego przekroczenia granicy. Zabito także co najmniej dwie kobiety, wszystkie ofiary były narodowości polskiej.

Zobacz również: