Żytomierz – miasto obwodowe, leżące nad rzeką Teterew, liczące ponad 280 tys. mieszkańców. Jego historia sięga IX wieku. Do II rozbioru miasto wchodziło w skład Rzeczpospolitej. Tamtejszy cmentarz porównywany jest do lwowskiego Łyczakowa oraz wileńskiej Rossy i bez wątpienia jest to jedna z najważniejszych polskich nekropolii na dawnych Kresach Wschodnich.

Spoczywają tu m.in. rodzice Stanisława Moniuszki i Ignacego Jana Paderewskiego oraz jego siostra pochowana gdzieś w bezimiennym grobie. Dziś cmentarz jest wielką zieloną wyspą nad brzegiem rzeczki Kamionki. Niemal cały porośnięty jest drzewami, a w niektórych miejscach roślinnością krzewiastą oraz pnączami do tego stopnia, że wygląda jak równikowa dżungla, z której niczym ruiny inkaskich budowli wystają krzyże i grobowce.

Żytomierz, jako miasto obwodowe, od 1991 roku wchodzi w skład Ukrainy. Jest ponadto stolicą katolickiej diecezji kijowsko-żytomierskiej obrządku łcińskiego. W mieście znajduje się wiele zabytkowych budynków, chodzi m. in. o kościół św. Zofii z 1737 roku; teatr polski z 1808 roku czy klasztor franciszkanów z XVIII wieku.

Cmentarz w Żytomierzu porządkowany jest w ramach akcji Mogiłę pradziada ocal od zapomnienia. Relację z prac i wrażenia uczestników przeczytasz tutaj.