Na rumuńskiej Bukowinie żyje kilka tysięcy Polaków – najwięcej z nich w Nowym Sołońcu – na którego ulicach trudno usłyszeć inną mowę, niż nasz ojczysty język. Nasi rodacy przez lata kultywowali narodowe tradycje, kulturę i religię katolicką. Dziś chętnie spotykają się z rodzinami z Polski, bo po II wojnie światowej część z tutejszych Górali Czadeckich postanowiła opuścić Bukowinę.

Na Bukowinie rumuńskiej, tuż przy granicy z Ukrainą, mieszka kilka tysięcy naszych rodaków. To Górale Czadeccy, dawni obywatele Galicji, którzy ponad 180 lat temu przybyli na te tereny, w poszukiwaniu chleba i lepszego losu. Od rządu austro-węgierskiego, każda rodzina otrzymała  30 morgów ziemi oraz przywilej karczowania lasów i budowania domów. W ciągu kilku lat powstały obok siebie trzy górskie osady, z których największa, Nowy Sołoniec, do dzisiaj jest stolicą polskiej wyspy w Rumunii. Żyje tutaj ponad 800 naszych rodaków i kilkunastu Ukraińców. Ostatnio pojawiły się we wsi również rodziny rumuńskie. Wielu Polaków z Nowego Sołońca, po zakończeniu II wojny światowej, zdecydowało się na wyjazd do macierzy. Zamieszkali na Ziemi Lubuskiej i Dolnym Śląsku, w okolicach Dzierżoniowa, Olesznej i Sobótki. Podzieliły się słynne góralskie rody. W Nowym Sołońcu pozostali Ci najbardziej zahartowani, którzy nie porzucili ziemi swoich dziadów i nie wyrzekli się polskości.

– Po II wojnie światowej Nowy Sołoniec był bardzo zniszczony, ponieważ tutaj była linia frontu i mieszkańcy zdecydowali się wrócić do ojczyzny. Zamówili dwa transporty, żeby wszyscy stąd wyjechali. Ale pierwszy transport wyjechał i ludzie zobaczyli, że warunki nie są takie, jakie im obiecano. Dlatego też pisano listy do Nowego Sołońca, żeby inni zostali. I tak było, że ojciec, matka i dwóch synów wyjechali, a córka i trzeci syn zostali  – Anna Zielonka, prezes Związku Polaków w Nowym Sołońcu.

Mieszkańcy podkreślają, że przetrwać i zachować związki z ojczyzną, pomógł im Kościół oraz Dom Polski. Dzięki tym instytucjom do dziś kultywuje się tutaj narodową kulturę, zwyczaje i rozmawia po polsku. To wszystko było przekazywane z pokolenia, na pokolenie.

Oglądaj reportaż w Internecie

Naszym rodakom szczególnie trudno było za czasów dyktatury Nicolae Ceaușescu, który próbował porozrzucać Polaków po całej Rumunii, tak by nie żyli w żadnych skupiskach. To zresztą dotyczyło wówczas całego społeczeństwa rumuńskiego. Zabraniano dzieciom na przerwach rozmawiać po polsku.

– Są już tutaj mieszane rodziny, ale jak wejdziesz do tego gniazda, to wszyscy robią się Polakami. Bo jak wejdziesz między wrony, musisz krakać tak jak one – mówi Katarzyna Bielesz, mieszkanka Nowego Sołońca.

Razem z ekipą Studia Wschód, przed Wielkanocą na rumuńską Bukowinę przyjechała delegacja z Polski, z Olesznej. To przede wszystkim członkinie chóru Canzona. Bardzo wiele osób ma tutaj rodzinę i wizyta w Nowym Sołońcu nie była ich pierwszą.

– To jest kraina łagodności i szczęścia, tutaj zapomina się o wszelkim złu. Tutaj można oddychać całym sobą, tutaj jest cudownie – mówi Janina Markulak, mieszkanka Olesznej.

Funkcjonuje tutaj również zespół Sołonczanka, w którego skład wchodzą przede wszystkim dzieci oraz młodzież. Polskie skupiska znajdują się również w dwóch innych miejscowościach na rumuńskiej Bukowinie: w Pojanie Mikuli i Pleszy.

– Chciałbym ,żeby wszyscy Polacy, na całym świecie, żebyśmy sobie przypomnieli, że nieważne gdzie jesteśmy, czy to w Rumunii, czy nawet na innym kontynencie, że jesteśmy Polakami i to jest nasza powinność, żebyśmy trzymali ten język, tę kulturę i wiarę katolicką – przyznaje Gerwazy Longher, prezes Związku Polaków w Rumunii.

Więcej w reportażu Studia Wschód pt. „Przed Wielkanocą w Nowym Sołońcu”

Ekipa Studia Wschód często gości również na ukraińskiej Bukowinie, w Pietrowcach Dolnych, oddalonych zaledwie 30 kilometrów od Nowego Sołońca.

Tak żyją Polacy na ukraińskiej Bukowinie [galeria]

A poniżej galeria zdjęć z rumuńskiej Bukowiny: