17 września Polska walcząca w osamotnieniu z nazistowskimi Niemcami została zaatakowana od wschodu przez armie czerwoną. Los II Rzeczypospolitej został przesądzony przez dwa totalitarne systemy.

Było to pokłosie 23 sierpnia 1939 rok, ówcześni ministrowie spraw zagranicznych Niemiec oraz ZSRR Joachim von Ribbentrop i Wiaczesław Mołotow, podpisali pakt o nieagresji, którego tajny dodatkowy protokół przesądzał o losach państw Europy Środkowej, będąc w gruncie rzeczy IV rozbiorem Polski. 

Porozumienie pomiędzy Hitlerem i Stalinem uzgadniało podział Europy Środkowej i Wschodniej na niemiecką oraz sowiecką strefę wpływów. Był to również wstęp do masowych zbrodni obu okupantów, w których zginęły miliony osób.  Po podpisaniu umowy, najważniejsi oficjele, wśród których znalazł się również Józef Stalin, spotkali się na specjalnym przyjęciu na cześć nowego sojuszu.

Mapa z podziałem wpływów (materiały IPN)

Tajny protokół

Wedle tajnego paktu Ribbentrop-Mołotow, Armia Czerwona przekroczyła granice Polski, a Związek Radziecki złamał pakt o nieagresji z Polską, który miał obowiązywać do końca 1945 roku. Rankiem 17 września, wkraczający Sowieci przekazywali napotkanym polskim oddziałom fałszywe jakoby wkraczali w celu walki z hitlerowcami, po czym dokonywali rozbrojeń polskich żołnierzy. Pretekstem sowietów była ochrona mniejszości ludności białoruskiej i ukraińskiej.

Już we wrześniu 1939 roku mordowano polskich jeńców. Armia czerwona dokonała bestialskich zbrodni, czego przykładem jest mord obrońców Grodna. O tym wydarzeniu można usłyszeć na w naszym słuchowisku historycznym.

Na obszarze zajętym przez Armie Czerwoną wkrótce nastąpiły  masowe deportacje ludności. W 1940 roku ruszyły masowe wywózki na Sybir. Schwytani polscy oficerowie i inteligencja zostali zamordowani później w Katyniu, Charkowie i Miednoje.