Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych obchodzony był nie tylko na terenie Polski, ale również poza jej obecnymi granicami. Zadbali o to nasi rodacy, którzy na stałe zamieszkują m. in. Litwę, Białoruś i Ukrainę. Żołnierze Wyklęci byli zresztą z Kresami bardzo mocno związani. 

Każdego roku coraz więcej Polaków oddaje część żołnierzom podziemia niepodległościowego, którzy za ojczyznę gotowi byli oddać życie. I wielu z nich poniosło najwyższą ofiarę, ginąć w obławach organizowanych aparat bezpieczeństwa kierowany przez Moskwę czy też zostało zamordowanych przez bezpiekę po sfingowanych procesach. Po wielu latach „wyklęcia” powrócili oni do szerokiej świadomości Polaków i dziś w należyty sposób są honorowani. Szczególnie 1 marca, gdy przypada ich święto. Zainicjował je prezydent Lech Kaczyński, wielki zwolennik idei Żołnierzy Wyklętych.

W ciągu kilku ostatnich dni w całym kraju odbyło się mnóstwo wydarzeń i i inicjatyw, mających na celu uczczenie pamięci bohaterów polskiego podziemia niepodległościowego. Organizowane biegi „Tropem Wilczym”, prelekcje, wykłady, pokazy filmowe (m. in. premiera „Roja”), a także marsze pamięci, które ulicami polskich miast przeszły wczoraj.

Ale o Żołnierzach Wyklętych pamiętano również na Kresach, gdzie zadbano o uczczenie ich pamięci i bohaterstwa. W Żytomierzu odbył się przegląd filmów związanych z Witoldem Pileckim, zaś 28 lutego zorganizowano bieg „Tropem Wilczym. Podobna inicjatywa miała miejsce w Zdołbunowie. Łącznie w obu miejscowościach pobiegło blisko 200 osób, którzy przyjechali m. in. z Winnicy czy Nowogrodu Wołyńskiego.  Z kolei 1 marca w Szkole Sobotnio-Niedzielnej im. Paderewskiego w Żytomierzu zorganizowano prelekcję dotyczącą Żołnierzy Wyklętych i ich losom po II wojnie światowej. Specjalne tematyczne spotkanie miało miejsce w Płoskirowie (obwód Chmielnicki).

28 lutego, już po raz drugi, odbył się w Lidzie Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych „Tropem Wilczym”. Trasa biegu wyznaczona została w lesie, co podkreślała charakter całego wydarzenia i jego związki z bohaterami antykomunistycznego podziemia. W biegu udział wzięło ponad 20 młodych osób, którzy na zakończenie zmagań otrzymali pamiątkowe medale i wysłuchali opowieści o bohaterach sprzed lat. Każdy z młodych Polaków z Lidy, biegł z wizerunkiem żołnierza wyklętego na koszulce.

Z kolei Związek Polaków na Białorusi zorganizował objazd po miejscach związanych z bohaterami walczącymi po II wojnie światowej o niepodległość kraju. Przedstawiciele organizacji odwiedzili m. in. wieś Kulbaki (przedmieścia Grodna), gdzie 8 maja 1948 w obławie zorganizowanej przez NKWD zginął ppor. Armii Krajowej Mieczysław Niedziński „Ren”, wraz ze swoimi ludźmi. Następnie odwiedzono inne miejscowości w tym rejonie, gdzie znajdują się miejsca pamięci związane z Żołnierzami Wyklętymi. W Wołkowysku oddział ZPB zorganizował obchody dnia pamięci pod grobem czworga harcerzy, którzy tworząc konspiracyjną komórkę AK walczyli z sowieckim okupantem. Z kolei 1 marca w Grodnie kilkaset osób obejrzało film o Żołnierzach Wyklętych.

O polskich bohaterach nie zapomnieli również nasi rodacy z Litwy. W Ejszyszkach odbyły się uroczyste obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Uczestniczyli w nich m. in.: ambasador RP Jarosław Czubiński, Konsul Generalny RP w Wilnie Stanisław Cygnarowski, duchowni oraz wielu rodaków. Oficjale złożyli wieńce na cmentarzu parafialnym, w specjalnej kwaterze.

Wyklętych uczczono również w Wilnie. W tym szczególnym miejscu dla polskiego podziemia niepodległościowego 1 marca odbyła się tematyczna prelekcja oraz koncert pt. „Żołnierze Niezłomni” w wykonaniu Leszka Czajkowskiego oraz Pawła Piekarczyka. Natomiast 28 lutego Polacy z Wileńszczyzny pobiegli „Tropem Wilczym”, mając do wyboru dwa dystanse: symboliczny na 1963 metry (w tym roku w obławie zginął ostatni pozostający w konspiracji Żołnierz Wyklęty, Józef Franczak „Lalek”) oraz bardziej wymagający na 5 km. Łącznie, pomimo zimowej aury, pobiegło ponad 200 osób.

Z kolei w Nowej Wilejce polscy harcerze symbolicznie zapalili znicze na tamtejszym cmentarzu, gdzie spoczywają żołnierze AK i Ułani 13-ego Pułku Ułanów Wileńskich. Przy okazji, po specjalnym apelu, powołano do życia Wileńską Reprezentacyjną Drużynę Harcerzy „13 Pułk Ułanów Wileńskich”.

Oczywiście to nie wszystkie miejsca, w których odbyły się wydarzenia związane z Narodowym Dniem Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Polacy po raz kolejny potwierdzili bardzo budujące i trafne hasło „Jeden naród ponad granicami”.

Zebrał: Łukasz Wolski

Źródła: zw.lt, znadniemna.pl, Polacy z Grodzieńszczyzny, Słowo Polskie, inf. własne

fot. Polacy z Grodzieńszczyzny