Władysław Jagiełło, podczas odbywającego się w Warcie sejmu walnego, nadał nowy statut 28 października 1423 roku – 599 lat temu.

Dokument ten był jednym z kilku mających wpływ na ówczesną koronną gospodarkę. Dawał prawne podstawy do przejmowania gospodarstw sołtysów i co większych kmiecych poprzez wykup. Cena miała być ustalana przez zwierzchniego wobec właścicieli feudała, a więc szlachcica.

Realnie statut warcki zezwolił szlachcie na likwidowanie sołectw funkcjonujących na gruntach nadanych im przez króla. Ziemie pozyskiwane w ten sposób były włączane do gospodarstw folwarcznych. Jednocześnie ograniczył on chłopom prawa do opuszczania wsi.

Zabieg ten miał ograniczyć ich migrację, jednak w istocie nie powstrzymał licznych buntujących się sołtysów i chłopów przed ucieczką na wschód i dołączeniem do szeregów kozackich. Poza tym, w ramach zapisów statutu wojewodowie zostali obarczeni obowiązkiem kontrolowania miar i wag w miastach oraz ustalania cen dla wyrobów rzemieślników.

Zapisy statutu warckiego były dotrzymywane do ok. XVI wieku, niektóre z nich były powielane w późniejszych tego typu aktach prawnych (jak np. ten mówiący o ustalaniu cen). Ostatnie z przepisów warckich obowiązywały do epoki rozbiorów.

Zobacz również: