225 lat temu, 30 czerwca 1797 roku, przegraną bitwą pod Dobronowicami zakończyła się insurekcja Deniski.

Był to pierwszy polski zryw niepodległościowy po upadku insurekcji Kościuszkowskiej i III rozbiorze Rzeczypospolitej.

Jeszcze przed tym, na Podolu, Bukowinie i Wołoszczyźnie organizowały się polskie wojskowe obozy szkoleniowe, w których około 1,7 tysiąca Polaków, korzystających z poparcia Turcji, oczekiwali na wojnę z Rosją. Na początku marca 1797 roku grupa oficerów powołała Związek Wojskowy z brygadierem Joachimem Deniską na czele. Ułożony przez nich akt powstania głosil między innymi zniesienie stanów. Polityczną reprezentacją insurekcji miało być Zgromadzenie Narodowe.

Na cywilnego naczelnika powstania przewidziano Waleriana Dzieduszyckiego, dowództwo wojskowe miało być zaś powierzone Karolowi Kniaziewiczowi, przyszłemu bohaterowi wojen napoleońskich.

W maju w grupie oficerów nastąpił konflikt – Denisko zmuszony został do złożenia dowództwa. Równolegle wskutek infiltracji wywiadu zatrzymano m.in. Dzieduszyckiego. Mimo to 26 maja brygadier z grupą około 200 zwolenników przekroczył w okolicy Zaleszczyk granicę austriacką. Ogłoszony przez Zgromadzenie Narodowe manifest zapowiadał między innymi zniesienie pańszczyzny.

Miesiąc później, 30 czerwca, w pierwszym starciu pod Dobronowicami powstańcy zostali rozbici przez wojsko austriackie, część z nich została wyparta do Turcji. Wzięci do niewoli zostali straceni w pobliżu Czerniowiec, do końca lipca Austriacy zlikwidowali resztki polskich obozów wojskowych.

W powstaniu brał udział między innymi późniejszy generał, Jan Kanty Julian Sierawski (widoczny na ilustracji).

Zobacz również: