393 lata temu, 27 czerwca 1629 roku, miała miejsce bitwa wojsk koronnych i szwedzkich pod Trzcianą.

W czasie wojny polsko-szwedzkiej lat 1626-29 król szwedzki Gustaw II Adolf planował rozbicie oddziału cesarskiego wysłanego na pomoc Zygmuntowi III – wyruszył z Malborka na czele 5 tys. piechoty i 4 tys. jazdy. Gdy Szwedzi dowiedzieli się o połączeniu sił habsburskich z wojskami hetmana Stanisława Koniecpolskiego, rozpoczęli odwrót dwoma kolumnami. Po dwóch dniach marszu kolumny połączyły się pod Trzcianą i to właśnie wtedy uderzył na nich Koniecpolski.

Jazda szwedzkiej została niemal całkowicie rozgromiona – jej starty wyniosły 600 zabitych
i 200 wziętych do niewoli, w tym wielu wyższych oficerów. To poświęcenie pozwoliło w większości ocalić piechotę szwedzką (ok. 600 zabitych i 300 wziętych do niewoli).

Zwycięstwo Korony wprawdzie nie zmieniło stosunku sił, jednak Szwedzi już do końca wojny nie zdołali odzyskać inicjatywy. Trzciana dobitnie wykazała, że bez wsparcia piechoty i artylerii jazda szwedzka w otwartej walce nie może równać się z jazdą polską.

Szczególne wrażenie wywarła jedna z kozackich chorągwi, której żołnierze dzięki świetnemu wyszkoleniu indywidualnemu nie dopuścili, by nieprzyjaciel mógł użyć broni palnej. Po bitwie znaleziono w tym miejscu wiele obciętych rąk żołnierzy szwedzkich wraz z trzymanymi przez nie pistoletami.

Bitwa pod Trzcianą uchodzi za największe polskie zwycięstwo od czasu bitwy pod Kircholmem. Walki wojsk polskich pod Trzcianą zostały po 1990 roku upamiętnione na Grobie Nieznanego Żołnierza w Warszawie napisem na jednej z tablic, „TRZCIANA 25 VI 1629” (jednakże w istocie bitwa rozegrana została w dniu 27 czerwca).

Zobacz również: