Zawitaliśmy do 92-letniej Polki Bronisławy Radziejewskiej, która jest najstarszą nam znaną Rodaczką na wschodnim krańcu Podola i jedną z najstarszych przedstawicieli polskiej diaspory żyjącej na Ukrainie. Warto obejrzeć wzruszające wideo ze spotkania!

14 stycznia 1919 roku zmarł Antoni Petrykiewicz, jeden z najmłodszych obrońców Lwowa, który otrzymał pośmiertnie Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari. Mimo młodego wieku wykazał się niezwykle bohaterską postawą i honorem godnym prawdziwego żołnierza.

Program realizowany na Ukrainie w czasie świąt prawosławnych, które rozpoczynają się od wigilijnego wieczoru 6 stycznia i trwają dwa tygodnie. To czas radości, przyjacielskich spotkań i wspólnego muzykowania . Na ulicach barwny korowód kolędników, prezentuje bożonarodzeniowe zwyczaje, przechowane przez najstarszych mieszkańców tej ziemi. Szczególnie na zachodniej Ukrainie świąteczne festiwale i koncerty gromadzą tłumy obserwatorów.

Film z Halżbijówki na Ukrainie, dawnego polskiego majątku na Podolu na dzisiejszej granicy Ukrainy z Mołdawią. Żyją tam potomkowie dawnych polskich włościan w tym samotna Polka Stanisława Lewandowska żyjąca z samymi kotami.

Nikodem Sulik był generałem brygady Wojska Polskiego, który jako ostatni sprawował dowództwo nad 5 Kresową Dywizją Piechoty. Była to jednostka wchodząca w skład 2 Korpusu Polskiego, w ramach którego walczyła na włoskiej ziemi w czasie drugiej wojny światowej.

Życie Walerego Łozińskiego było bardzo burzliwe, choć nie trwało długo. Jego orężem było pióro, ale nader często sięgał też po kieliszek i szablę. Miłował się w pijatykach, które ze względu na jego porywczość potrafiły przeistaczać się w bijatyki. Pisarz i publicysta, którego dorobek literacki byłby większy, gdyby żył nieco dłużej.

Roman Cieślewicz był jednym z czołowych przedstawicieli polskiej szkoły plakatu. Urodzony we Lwowie grafik zajmował się także ilustracją książkową, grafiką użytkową i fotomontażem. Wywarł znaczny wpływ na sztukę tworzenia plakatu i grafiki, dzięki czemu zdobył uznanie międzynarodowe.

Postać nietuzinkowa. Pisarz, malarz i żołnierz, który na własnej skórze doświadczył komunistycznych represji. Był współtwórcą paryskiej „Kultury” oraz autorem książki „Na nieludzkiej ziemi”, która jest świadectwem ukazującym zbrodniczą naturę sowieckiego imperium.

Indolog, orientalista i językoznawca. Jeden z największych polskich poliglotów i wybitny geniusz, którego dokonania naukowe są wręcz niewiarygodne. Jeszcze bardziej niewiarygodny jest fakt, że mimo tych zasług został przez potomnych zapomniany.

Był architektem i rzeźbiarzem działającym głównie na terenie Litwy. Twórca słynnego pomnika Grunwaldzkiego oraz pomnika Trzech Krzyży. Brał udział w obronie Wilna przeciwko bolszewikom w 1919 roku.

Był pisarzem, poetą i aktorem kabaretowym. Napisał ponad dwa tysiące tekstów piosenek, w tym słynne „Czerwone maki na Monte Cassino”. Wojenną drogę przebył wspólnie z II Korpusem Polskim, a po wojnie pozostał na emigracji i nie wrócił już do Polski.

7 stycznia 1601 roku wojska Rzeczpospolitej Obojga Narodów odniosły imponujące zwycięstwo nad przeważającymi liczebnie wojskami szwedzkimi. Bitwa pod Kiesią była pierwszym większym starciem między Polską a Szwecją.

Jan Stanisławski był malarzem, pedagogiem i wykładowcą sztuki, który pochodził z Kresów dawnej Rzeczpospolitej. Tworzył liczne pejzaże i zaliczał się do reprezentantów polskiego modernizmu.

29 lipca 1941 roku miał miejsce apel w niemieckim KL Auschwitz, podczas którego zastępca komendanta obozu miał wytypować dziesięciu więźniów i skazać ich na śmierć głodową. Był to odwet za ucieczkę jednego z osadzonych oraz swego rodzaju przestroga dla innych więźniów, by nie podejmowali się więcej takich prób. Do prowadzącego apel Karla Fritzscha zgłosił się dobrowolnie więzień numer 16670, który zdecydował się oddać życie za współwięźnia. Ochotnik ten nazywał się Maksymilian Maria Kolbe.

Dziś mija 12 rocznica śmierci Tadeusza Góry, który w okresie międzywojennym był świetnym szybownikiem, a w czasie wojny pilotem walczącym w dywizjonie 316. Był pierwszym pilotem w historii, który otrzymał prestiżowy medal Lilienthala.

Był jednym z najbardziej poczytnych polskich pisarzy w dwudziestoleciu międzywojennym oraz drugim najczęściej tłumaczonym (po Sienkiewiczu). Odbywał liczne podróże po świecie i zasłynął jako ideowy antykomunista, którego próbowano wymazać z polskiej historii. Sowieci rozkopali jego grób aby dowiedzieć się, że naprawdę nie żyje.

2 stycznia 1665 roku Stefan Czarniecki został hetmanem polnym koronnym. Zasłynął jako dowodzący wojskami koronnymi w walkach przeciwko Szwedom, czego wyrazem jest wspomnienie jego nazwiska w hymnie narodowym.

W Nowym Roku nie zakończyliśmy akcji przekazywania paczek i pomocy dla Rodaków na Kresach. Będąc w okolicy Jampola nad Dniestrem zajechaliśmy zobaczyć jak teraz wygląda cmentarz, na którym pracowaliśmy latem.

1 stycznia 1981 roku zmarł Kazimierz Michałowski, archeolog i historyk sztuki, który był najwybitniejszym polskim egiptologiem. Jego działalność naukowa i prace przy wykopaliskach przyczyniły się do rozwoju polskiej szkoły archeologii śródziemnomorskiej.

1 stycznia 1905 roku urodził się we Lwowie wybitny matematyk, Stanisław Mazur. Był bliskim współpracownikiem Stefana Banacha i jednym z głównych przedstawicieli lwowskiej szkoły matematycznej.

W ostatnich dniach dotarliśmy do Jaryszowa w obwodzie winnickim w celu przeprowadzenia tam rozpoznania zapomnianego polskiego cmentarza. Dojście do większości mogił jest niedostępne, wiele pomników jest roztrzaskanych i przewróconych. W jednej z części cmentarza znajduje się wysypisko śmieci. Latem wyruszymy by wykarczować i zabezpieczyć polski cmentarz, tak jak udało nam się uratować Jampol.